Asfaltın 5000 Yıllık Tarihi
ASFALTIN 5000 YILLIK TARİHİ
Tekerlek ne zaman icat edildi? Tarım devriminin 10-12 bin yıllık bir tarihi varsa, tekerleğin icadı daha eskilerde demektir. Peki, tekerleklerin rahat seyri için asfalt kullanımı ve asfalt (veya asfalt benzeri) yollar ilk olarak ne zaman yapıldı acaba?
Eldeki bulgulara göre, tarih öncesinde yaşamış bazı hayvanların doğal asfalta gömülmesi sonucunda, hiçbir bozulma belirtisi göstermeden günümüze kadar ulaştığını biliyoruz. Bunların başında, M.Ö. 3200-540 yılları arasında, Mezopotamya'da ve İndüs Vadisi'nde, yol ve duvar inşaat işlerinde kullanılan asfalt gelmektedir.
Asfalt özellikle suya karşı tecrit işlerinde bolca kullanılmıştır. Bu ifadelerimiz ilk bakışta "gerçekçi" görünmeyebilir. Ne Mezopotamya, ne de İndüs Vadisi Avrupa'dadır çünkü. Aldığımız eğitim gereği, bütün önemli icatların, bütün önemli işlerin Avrupalılar veya onların atası olan Yunanlar tarafından yapılmış olması gerekir, diye düşünürüz. Halbuki çağımızın en büyük etnograflarından biri olan Claude Levi-Strauss, bakın Avrupalı yurttaşlarına bu dönemi nasıl anlatıyor: "Doğu'nun en eski kültürü, İndüs boyundaki şehirlerde, Hz. İsa'dan 3 bin yıl önce kurulan Mohenjo-dara ile Harappa'da yaşıyor. Asırların, kumların, su baskınların, güherçilenin, Aryan istilalarının yok edemediği bu kadim enkaz, akla durgunluk verecek bir manzara arzediyor. Pergelle çizilen ve dik açılarla kesişen sokaklar; bir örnek evleriyle işçi mahalleleri, un öğüten, maden işleyen, kap kacak yapan atölyeler. Blok blok belediye ambarları, hamamlar, kanalizasyonlar. İktidardaki bir azınlıktan çok, müreffeh bir toplum için inşa edilmişe benzeyen zarafetsiz fakat sağlam ve rahat evler. Ziyaretçiler, bütün bunlara bakıp kendilerini çağdaş bir şehrin ihtişamı karşısında sanırlar. Avrupa'dan çok, Birleşik Amerika'yı hatırlatan bir medeniyet." Böylesine ileri bir medeniyette asfalt kullanımı herhalde yadırganacak bir şey değildir.
Medeniyet dalgasının Batı'ya, Mısır'a doğru kayması ile benzer gelişmelerin orada cereyan ettiğini görüyoruz. Özellikle de mumyalama işlerinde.
Modern Avrupa'da ilk asfalt kullanımı ise ancak 19. yüzyılda mümkün olmuştur. 1802 yılında Fransa'da köprü ve tretuar zeminlerini kaplama işlerinde asfalt kullanıldığı tespit edilmiştir ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Philadelphia şehrinin 1838 yılında tretuar inşaatı için bir miktar asfalt ithal etmiş olduğu bilinmektedir. Ve 1870 yılında, Belçikalı kimyager E.J. de Smadt tarafından ilk defa New Jersey'de asfalt yol kaplaması yapılmıştır. Washington'da, 1876 yılında ithal asfalt ile yol kaplaması gerçekleştirilmiştir. 1902'de petrol tasfiyesinden yılda 2000 ton asfalt elde edilmiştir. Petrolden elde edilen asfalt miktarı 1926'dan itibaren her yıl artmıştır. 1950'de 11 milyon ton 1979 da 34 milyon ton 1992 yılında ise 60 milyon tona yaklaşmıştır. Bu miktarın 2000 yılında 100 milyon tonu bulmuştur
Tekerlek ne zaman icat edildi? Tarım devriminin 10-12 bin yıllık bir tarihi varsa, tekerleğin icadı daha eskilerde demektir. Peki, tekerleklerin rahat seyri için asfalt kullanımı ve asfalt (veya asfalt benzeri) yollar ilk olarak ne zaman yapıldı acaba?
Eldeki bulgulara göre, tarih öncesinde yaşamış bazı hayvanların doğal asfalta gömülmesi sonucunda, hiçbir bozulma belirtisi göstermeden günümüze kadar ulaştığını biliyoruz. Bunların başında, M.Ö. 3200-540 yılları arasında, Mezopotamya'da ve İndüs Vadisi'nde, yol ve duvar inşaat işlerinde kullanılan asfalt gelmektedir.
Asfalt özellikle suya karşı tecrit işlerinde bolca kullanılmıştır. Bu ifadelerimiz ilk bakışta "gerçekçi" görünmeyebilir. Ne Mezopotamya, ne de İndüs Vadisi Avrupa'dadır çünkü. Aldığımız eğitim gereği, bütün önemli icatların, bütün önemli işlerin Avrupalılar veya onların atası olan Yunanlar tarafından yapılmış olması gerekir, diye düşünürüz. Halbuki çağımızın en büyük etnograflarından biri olan Claude Levi-Strauss, bakın Avrupalı yurttaşlarına bu dönemi nasıl anlatıyor: "Doğu'nun en eski kültürü, İndüs boyundaki şehirlerde, Hz. İsa'dan 3 bin yıl önce kurulan Mohenjo-dara ile Harappa'da yaşıyor. Asırların, kumların, su baskınların, güherçilenin, Aryan istilalarının yok edemediği bu kadim enkaz, akla durgunluk verecek bir manzara arzediyor. Pergelle çizilen ve dik açılarla kesişen sokaklar; bir örnek evleriyle işçi mahalleleri, un öğüten, maden işleyen, kap kacak yapan atölyeler. Blok blok belediye ambarları, hamamlar, kanalizasyonlar. İktidardaki bir azınlıktan çok, müreffeh bir toplum için inşa edilmişe benzeyen zarafetsiz fakat sağlam ve rahat evler. Ziyaretçiler, bütün bunlara bakıp kendilerini çağdaş bir şehrin ihtişamı karşısında sanırlar. Avrupa'dan çok, Birleşik Amerika'yı hatırlatan bir medeniyet." Böylesine ileri bir medeniyette asfalt kullanımı herhalde yadırganacak bir şey değildir.
Medeniyet dalgasının Batı'ya, Mısır'a doğru kayması ile benzer gelişmelerin orada cereyan ettiğini görüyoruz. Özellikle de mumyalama işlerinde.
Modern Avrupa'da ilk asfalt kullanımı ise ancak 19. yüzyılda mümkün olmuştur. 1802 yılında Fransa'da köprü ve tretuar zeminlerini kaplama işlerinde asfalt kullanıldığı tespit edilmiştir ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Philadelphia şehrinin 1838 yılında tretuar inşaatı için bir miktar asfalt ithal etmiş olduğu bilinmektedir. Ve 1870 yılında, Belçikalı kimyager E.J. de Smadt tarafından ilk defa New Jersey'de asfalt yol kaplaması yapılmıştır. Washington'da, 1876 yılında ithal asfalt ile yol kaplaması gerçekleştirilmiştir. 1902'de petrol tasfiyesinden yılda 2000 ton asfalt elde edilmiştir. Petrolden elde edilen asfalt miktarı 1926'dan itibaren her yıl artmıştır. 1950'de 11 milyon ton 1979 da 34 milyon ton 1992 yılında ise 60 milyon tona yaklaşmıştır. Bu miktarın 2000 yılında 100 milyon tonu bulmuştur